İki resim karesi hiç gözümün önünden gitmez. Biri, işkence sonucu ölen bir gencin mezarında ağlayan yalnız bir annenin resmi diğer ise sahibi tarafından ayağı kırıldığı için yol ortasında o halde terk edilmiş bir atın resmi. Hakkın hiçe sayıldığı, yaşam hakkının yok edildiği iki acı dolu tablo. Bazıları için bu ülkede “hayvan hakları”nı tartışmak lüks sayılsa da bu bir lüks değil, ihtiyaçtır ve insan hakları ile ilgili metinlerde sıkça geçen o güzel ifadenin yani “insanlık onuru”nun bir gereğidir. “Onurlu bir insan olmak” sadece “insanın haklarını” değil “her türlü canlının da haklarını” korumak ve gözetmekten geçer.
“Ülkemiz bu konuda çok geri durumdadır” gibi protestovari ya da kötümser bir cümleye bu yazıda yer vermeyeceğim. Evet istenilen düzeyde değiliz. Ama insan hakları konusunda da hayvan hakları konusunda yürümesi gereken çok yolu olan biz Türkiyeliler'in bu durumda oluşumuzun sebepleri de her birimizin fazlasıyla malumu. (eğitimsizlik, ekonomik sorunlar ve çevreye karşı bilinçsizlik) Önemli olan “neden oldu”dan ziyade “ne yapılmalı”ya yönelmek. Bu hem bizi “olması gereken”e daha yakınlaştıracak bir yaklaşım.
Ayrıca “hak verilmez alınır” sözü ilk bakışta çok popülist gibi gözükse de doğrudur. Ama demokrasi içinde hakkı almanın yolu da yasalara saygıdan, anlayıştan, usanmadan yapılacak iletişim arayışlarından geçer. Bunun için de olmazsa olmaz koşul hakkın alınmasına inanların birlikte hareket etmesidir.
Pekiyi ne yapabiliriz? Grup halinde –sivil toplum- arayışları en doğru yaklaşımdır. Demokrasinin dengesi için inandığı ilkeleri demokratik ilkeler içinde savunan baskı grupları (sivil toplum örgütlenmeleri) hayati öneme sahiptir. Solist olmak yerine koroda söylersek sesimizi daha rahat duyurabiliriz. Ama bir çoğumuz da koro faaliyetlerinden geçmişten gelen korkularımız/kaygılarımız sebebi ile uzak durmuşuzdur ya da durmaktayızdır. Olabilir. Solist ya da korist hangisi olmak isterseniz sizin tercihinizdir. Ama hayvan hakları ile ilgili olarak yapacağınız en etkin aksiyonlardan biri talebinizi saygı ve nezaket içinde her düzeyde dile getirmenizdir. Hayvan haklarının yaşama geçmesini istiyorsanız öncelikle bu yasal düzenlemeleri yapma yetisine sahip kişilere (Cumhurbaşkanlığı’na, Milletvekillerine, Siyasal Partilere) bu talebinizi yazılı olarak iletmelisiniz. Hakaret dolu ifadeler ya da sadece protesto dolu cümleler yazmayınız. Negatif etkisi olan bir talep, savunulan şeyin değerini azaltır ve başta savunulan ilkeye zarar verir. (Bir örnek vermek gerekirse Uluslararası Af Örgütü (Amnesty International) bir çok otoriter ya da totaliter rejim altında çaresizliğe terk edilmiş insanları çok basit ama etkin bir yöntemle “mektup kampanyaları” ile kurtarmış ya da durumunun daha da kötüleşmesini önlemiştir. )
Demokrasi bir uzlaşma ve hoşgörü zeminidir. Çevrenizde rastladığınız ve hayvan haklarının ihlalini düşündüğünüz her konuda mümkün olduğunca harekete geçirin. Tepkinizi dile getirin. Medya kuruluşları ile paylaşın. Tepkilerinizin cevapsız kalmasından ise asla yılmayın. Unutmayın gelişim ağırdır ve sabır gerektirir. Bunu kendiniz için değil aynı zamanda çocuğunuz için de yaptığınızı aklınızdan çıkarmayın.
Birleşmiş Milletler’ce ilan olunan İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nde denildiği gibi “İnsanlık ailesinin tüm üyelerinin niteliğinde bulunan onurunu ve eşit ve ayrılmaz haklarını tanımanın dünyada özgürlük, adalet ve barışın temeli olduğuna” inanıyorsanız, “hayvan haklarının” da bu onurun ayrılmaz bir parçası olduğunu göreceksiniz. Onurumuz için hayvan haklarının yaşama geçmesine yönelik demokratik çabalara katkıda bulunmalı ve desteklemeliyiz.
